Forensische Psychiatrische Centra

Informatie van patiënten: de dunne grens tussen sociaal contact en zoeken naar aandacht

Kwaliteitsvolle zorg
26 september 2016

Het gebeurt dat informatie via patiënten de wereld ingestuurd wordt. Zonder in te gaan op de forensisch-psychiatrische problematiek van individuele patiënten, spreekt het voor zich dat – gezien de kwetsbaarheid van de populatie – het gebruiken van dergelijke informatie zeer delicaat is. Is dit deontologisch verantwoord? Waarom brengen patiënten informatie naar buiten? En wat doet dit met hen?

Eigen aan de kwetsbaarheid van deze patiënten is dat ze niet altijd goed kunnen inschatten wat gezonde grenzen zijn binnen sociaal contact en binnen het zoeken naar aandacht van anderen en dat het verschil tussen oprecht sociaal contact en sociaal contact waarbinnen men gebruikt wordt, niet correct wordt ingeschat. Dit is vaak de kern van de problematiek van (forensisch-)psychiatrische patiënten en is een belangrijke doelstelling binnen hun behandelplan.

Het spreekt voor zich dat wanneer dergelijke patiënten zich in een behandelsetting bevinden waarbinnen ze uitgedaagd worden om onder andere sociaal aanvaardbare grenzen aan te leren dit op intense weerstand kan botsen. Deze weerstand, tot op het conflictueuze af, is eigen aan de behandeling binnen een forensisch psychiatrisch centrum.

Het hoeft allicht geen betoog dat sommige patiënten vanuit deze weerstand manieren zoeken om dit conflict aan te gaan, zoals bijvoorbeeld het conflict buiten het team brengen door brieven aan directie te richten of het conflict extern te maken door contacten met o.a. pers, overheids- en andere instellingen. Het is de taak van de behandelende staf om hier professioneel mee om te gaan, de behandeling te temporiseren afhankelijk van de mogelijkheden van de patiënt en zeker niet mee te stappen in het conflict. De druk van dergelijke patiënten kan zeer intens zijn en op medewerkers wegen.

Beperken de contacten zich tot interne brieven, dan krijgt de patiënt uiteraard netjes een antwoord, maar wordt het conflict terug naar het team gebracht, waar het verder behandeld wordt. Wordt een conflict daarentegen extern gemaakt en bv. een krant of tijdschrift zou beslissen om een artikel te publiceren op basis van informatie van patiënten, brengt dit ernstige stress bij medepatiënten teweeg en ondermijnt dit de inspanningen die door de behandelende staf worden geleverd om met deze patiënten om te gaan. Temeer omdat patiënten geen controle hebben over de correctheid van het interpreteren of weergeven van deze informatie. En laat het nu net correcte informatie zijn, die broodnodig is voor het creëren van een maatschappelijk draagvlak voor re-integratie van deze populatie. Zonder draagvlak is het voor geïnterneerden zeer moeilijk om te re-integreren. Succesvolle re-integratie is immers maar mogelijk voor zover ze aanvaard worden door en opgenomen worden in de samenleving.

FPC Gent neemt tal van initiatieven om de re-integratie van deze patiënten te ondersteunen. Zo wordt o.a. werk gemaakt van ‘buiten naar binnen halen’. Op die manier krijgen patiënten een beeld van het leven buiten. Onder meer bezoeken van buitenaf kaderen in de resocialisatie van de patiënt. In dit kader staan wij bv. ook open voor projecten met vrijwilligersorganisaties. Enerzijds vervreemdt de patiënt hierdoor niet van de buitenwereld, anderzijds helpt het de samenleving om inzicht te krijgen in wat er gebeurt achter de gesloten muren van een forensisch psychiatrisch centrum.